استنت دارویی قلبی
تعریف استنت
استنت، ساختاری مکانیکی و دقیق است که در بدن (مانند رگ‌های خونی یا دستگاه گوارش) قرار می‌گیرد تا مسیر عبور سیالات را باز نگه دارد. این ابزار پزشکی به ویژه در درمان بیماری‌های قلبی و عروقی کاربرد گسترده‌ای دارد. استنت‌های دارویی نوعی از استنت‌های قابل اتساع عروق کرونری هستند که بر سطح خود داروهایی نظیر سیرولیموس و پکلیتاکسل دارند. این داروها به مرور طی چندین هفته جذب بافت‌های اطراف شده و سرعت رشد سلول‌های ناخواسته را کاهش می‌دهند. در نتیجه، این استنت‌ها فرایند طبیعی اندوتلیالیزاسیون در لایه‌های درونی شریان (intima) را کمتر تحت تاثیر قرار می‌دهند.
نحوه جایگذاری استنت دارویی
جراح با استفاده از روش آنژیوگرافی، استنت دارویی قلب را جایگذاری می‌کند. این روش از طریق رگ پا یا رگ دست و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. در این فرآیند، یک کاتتر باریک به سمت رگ مسدودشده هدایت شده و سپس بالونی که همراه با استنت است، به داخل رگ برده می‌شود. بالون باز می‌شود و در نتیجه استنت در محل قرار می‌گیرد.
آنژیوپلاستی می‌تواند بدون استنت نیز انجام شود؛ در این حالت، تنها با باز کردن بالون، گرفتگی رگ رفع می‌شود. اما در بیمارانی که آنژیوپلاستی بدون استنت انجام می‌دهند، احتمال بازگشت گرفتگی رگ حدود ۴۰ درصد است. در صورتی که این عمل با استنت انجام شود، این احتمال به ۳۰ درصد کاهش می‌یابد و اگر از استنت دارویی قلب استفاده شود، احتمال بازگشت به زیر ۱۰ درصد می‌رسد.
طراحی و فناوری پیشرفته استنت‌ها
استنت دارویی به دلیل تماس مستقیم با جریان خون، در دسته تجهیزات پزشکی با کلاس خطر بالا قرار می‌گیرد و ساخت آن نیازمند تکنولوژی‌های پیشرفته است. استنت یک سازه مکانیکی بسیار ظریف با هندسه‌ای پیچیده است که طراحی‌های متنوعی برای آن ارائه شده است. هدف از این طراحی‌های پیچیده، تضمین اتساع‌پذیری و جای‌گیری محکم استنت در داخل رگ است.
از آنجا که استنت به صورت دائمی در رگ باقی می‌ماند، زیست‌سازگاری مواد تشکیل‌دهنده آن بسیار مهم است. در غیر این صورت، ممکن است در طولانی‌مدت باعث التهاب و مسدود شدن رگ شود. برای جلوگیری از واکنش بدن نسبت به حضور جسم خارجی، پوشش دارویی بر روی استنت بارگذاری شده است. مدت زمان رهایش دارو یکی از چالش‌های اصلی در طراحی استنت دارویی به شمار می‌آید.
نسل‌های استنت دارویی
در مقاله کتز و همکاران، مدل های ابتدایی و نسل های جدید استنت دارویی با هم مقایسه شده است. قطر استنت ها 2.25 تا 4 میلی متر مربع است و طول آن 8 تا 38 میلی متر است. نسل های اولیه استنت از جنس استیل و نسل های جدید، آلیاژهای کروم هستند. در نسل های جدید، ضخامت استنت از 140 میکرومتر به 81 میکرومتر کاهش یافته است و مدت زمان رهایش دارو تا یکماه و بیش از ان، افزایش یافته است.
جمع‌بندی
استنت‌های دارویی تحولی بزرگ در درمان بیماری‌های قلبی و عروقی ایجاد کرده‌اند. این ابزارهای پیشرفته با طراحی‌های پیچیده، مواد زیست‌سازگار و پوشش‌های دارویی نوآورانه، تأثیر قابل‌توجهی در بهبود کیفیت زندگی بیماران داشته‌اند. با این حال، مطالعات و تحقیقات در زمینه بهینه‌سازی هندسه، افزایش زیست‌سازگاری و بهبود عملکرد پوشش دارویی این استنت‌ها همچنان ادامه دارد.
Rykowska, I., Nowak, I., & Nowak, R. (2020). Drug-eluting stents and balloons—materials, structure designs, and coating techniques: a review. Molecules, 25(20), 4624.
Hsiao, H. M., Lin, C. H., Liao, Y. C., Chen, H. Y., & Wang, T. W. (2014). Hemodynamic behavior of coronary stents in straight and curved arteries. Current Nanoscience, 10(2), 205-211.
Katz, G., Harchandani, B., & Shah, B. (2015). Drug-eluting stents: the past, present, and future. Current atherosclerosis reports, 17, 1-11
محصولات
قلبی عروقی
ارتوپدی
دندان پزشکی
ENT